Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω είναι η σημαντικότερη Μονή στον νομό Πιερίας. Βρίσκεται στον Όλυμπο, σε υψόμετρο 900 μ. σε θέση φύσει οχυρή ανάμεσα σε δύο ρέματα και απέχει 18 χιλιόμετρα από το Λιτόχωρο.
Έλληνες και ξένοι, Χριστιανοί και πιστοί άλλων θρησκειών, είτε επισκέπτονται τη Μονή, στο πλαίσιο προσκυνηματικού τουρισμού, είτε ως ορειβάτες, οι οποίοι ακολουθούν τη διαδρομή «Λιτόχωρο – Πριόνια», κάνουν μία στάση πρώτα στο Άγιο Σπήλαιο (όπου κατά την παράδοση ασκήτεψε ο Άγιος Διονύσιος) και έπειτα εκεί στην παλαιά Μονή.
Η Παλαιά Μονή ιδρύθηκε το 16ο αιώνα από τον Άγιο Διονύσιο εν Ολύμπω και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας σημείωσε οικονομική και πνευματική ακμή. Μετά το 1821 καταλήφθηκε από τον τουρκικό στρατό, πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε. Το 1943 ανατινάχθηκε από τους Ναζί επειδή στα κτήρια της κρύβονταν Έλληνες αντάρτες. Έκτοτε μεταφέρθηκε στο Μετόχι της, κοντά στο Λιτόχωρο. Μέχρι το 1928 το Μοναστήρι ήταν Σταυροπηγιακό, Πατριαρχικό υπό την δικαιοδοσία του Οικουμενικού θρόνου. Το 1928 υπήχθη στις Νέες Χώρες.
Σήμερα αναπτύσσει πνευματική και φιλανθρωπική δραστηριότητα, με ολοήμερες εξομολογήσεις και πνευματικές διδαχές κάθε Κυριακή πρωί μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας, όπως επίσης διαλόγους, συνέδρια και ολονύκτιες αγρυπνίες. Πανηγυρίζει στις 23 Ιανουαρίου, που είναι και η ημέρα μνήμης του Αγίου Διονυσίου. Επίσης, στις 14 Σεπτεμβρίου τελείται η τοπική εορτή του Σταυρού, στην Παλαιά Μονή του Αγίου Διονυσίου.
Ο Άγιος Διονύσιος Ολύμπου, κατά κόσμο Δημήτριος Καλέτσης, γεννήθηκε περίπου το 1500 στο χωριό Σκλάταινα Καρδίτσας, στη σημερινή Δρακότρυπα. Αφού πέρασε από τις μονές του Μεγάλου Μετεώρου στην Καλαμπάκα, το Άγιο Όρος και άλλες, το 1542 εγκαταστάθηκε στον Όλυμπο.
Θεωρείται από τους χριστιανούς και κυρίως από τους παρολύμπιους κατοίκους θαυματουργός και «Βροχοφόρος». Οι κάτοικοι του Κοκκινοπλού ως παρολύμπιοι και γεωκτηνοτρόφοι (υψόμετρο 1250) πίστευαν βαθιά στη βοήθειά του και στα θαύματά του γι’ αυτό και είχαν ιδιαίτερη σχέση μαζί του.
Σε περιόδους ανομβρίας έστελναν στο μοναστήρι δυο τρεις εθελοντές, οι οποίοι δανείζονταν κάποια από τα λείψανα του Αγίου. Ύστερα από τρεις συνολικά μέρες ταξιδιού, μέσα από δύσβατα μονοπάτια του Ολύμπου επέστρεφαν στο χωριό, έχοντας μαζί τους τον αγαπημένο τους Άγιο. Η υποδοχή λάμβανε χώρα έξω από το χωριό από εκατοντάδες κατοίκους σε ένα κλίμα συγκινητικό και θρησκευτικής κατάνυξης. Ύστερα από μια σύντομη ιεροτελεστία τα λείψανα του Αγίου περνούσαν από γειτονιά σε γειτονιά και από σπίτι σε σπίτι σε όλο σχεδόν το χωριό μένοντας στο κάθε νοικοκυριό ένα 24ωρο. Αφού περνούσαν αρκετές μέρες, τα λείψανα έπαιρναν και πάλι το δρόμο της επιστροφής, αφού πρώτα λάμβανε χώρα η σχετική, επίσης συγκινητική ιεροτελεστία της αποχώρησης, και αφού ο θαυματουργός Άγιος Διονύσιος είχε κάνει ήδη το θαύμα της βροχόπτωσης.
Ο Άγιος Διονύσιος, ασκητεύει σε σπηλιά κάτω από ένα βράχο, η οποία απέχει περίπου 20 λεπτά με τα πόδια από το παλιό μοναστήρι. Ο τόπος ονομάστηκε «Άγιο Σπήλαιο» και σώζεται μέχρι και σήμερα, ενώ προσελκύει καθημερινά χιλιάδες επισκέπτες.
Από τη θέση Πριόνια, στην οποία φθάνουμε με αυτοκίνητο, κατηφορίζουμε το μονοπάτι Ε4 προς το Λιτόχωρο. Πριν την Παλαιά Μονή του Αγίου Διονυσίου, συναντούμε τα χαρακτηριστικά ξέφωτα και μία μικρή καλύβα. Στρίβουμε δεξιά, και το μονοπάτι μας οδηγεί σε λίγα λεπτά σε καταρράκτη του Ενιπέα.
Επιστρέφοντας στο Ε4 διασχίζουμε τον Ενιπέα μέσω μίας ξύλινης γέφυρας και συνεχίζουμε την πορεία μας για 20΄ προς το Άγιο Σπήλαιο. Από εκεί επιστρέφουμε στην Παλαιά Μονή όπου μπορούμε να επισκεφτούμε το καθολικό το οποίο ανακαινίζεται, αλλά και τους γύρω χώρους του μοναστηριού.
Η επιστροφή από το μοναστήρι μπορεί να γίνει είτε από το ίδιο μονοπάτι, μέχρι τα Πριόνια και από εκεί στο Λιτόχωρο, είτε με αυτοκίνητο, μέχρι το Λιτόχωρο.
Πηγές:
www.pemptousia.gr
https://www.dion-olympos
Κείμενο – Φωτογραφίες: Μένη Σεϊρίδου
