Ανήκει στο γένος των αγγειόσπερμων φυτών Κνίδη και στην οικογένεια των Κνιδοειδών. Στην Ελλάδα απαντώνται τα είδη Κνίδη: Κνίδη η δίοικος (Urtica dioica), Κνίδη η καυστηρά (Urtica urens), Κνίδη η μεμβρανώδης (Urtica membranacea), Κνίδη η σφαιριδιοφόρος (Urtica pilulifera).

Έχει διακριθεί μέσα από την ιστορία ως τροφή και ως μια καλή πηγή φυτικών ινών, ως φάρμακο και ακόμη και ως υλικό για την κατασκευή υφασμάτων. (Αξίζει να σημειωθεί ότι οι στολές των Γερμανών στρατιωτών κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου έγιναν κατά 85% από ίνες τσουκνίδας.) Επιπρόσθετα στο Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Βρετανοί στρατιώτες χρησιμοποίησαν αρκετούς τόνους αυτού του φυτού ως καμουφλάζ, εξαιτίας της πράσινης απόχρωσής του.

Δραστικές ουσίες: Η τσουκνίδα είναι ένα φυτό πλούσιο σε βιταμίνες Α, Β, C και E καθώς και σε μέταλλα όπως ο σίδηρος, το ασβέστιο, το μαγνήσιο ή ο ψευδάργυρος. Περιέχει γαλλικό οξύ, μυρμηκικό οξύ, τανίνη, πυρίτιο, χλωροφύλλη, μεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία.

Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε την τσουκνίδα σε περισσότερες από εξήντα συνταγές του. Στον κόσμο της ιατρικής, η τσουκνίδα έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της πνευμονίας, τους ρευματισμούς, την αντιμετώπιση των αλλεργιών και του άσθματος.

Ιδιότητες: γνωστό φυτό από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Αντιδιαβητικό, διουρητικό, διαλύει το ουρικό οξύ, πολύτιμο στην αντιμετώπιση νεφρίτιδας, κυστίτιδας, πέτρας στη χολή. Αιμοστατικό και αντιαναιμικό συνίσταται και για τον ραχιτισμό και γενικά για την ατονία του σώματος. Στυπτικό κατά των αιμορροίδων, αντιρρευματικό κατά αρθριτικών, ισχιαλγίας και ρευματισμών. Κατάλληλο για διάρροιες και εντερίτιδα.

Ο βλαστός της τσουκνίδας φτάνει σε ύψος το ένα μέτρο ενώ τα άνθη της είναι μικρά και άοσμα. Ολόκληρο το φυτό καλύπτεται από αδενώδεις τρίχες που κατά την επαφή τους με το δέρμα προκαλούν φαγούρα, πολλές φορές έντονη, τσούξιμο και κοκκινίλα σαν τσίμπημα κουνουπιού ενώ σπανιότερα αλλεργικές διαταραχές. Αυτό οφείλεται σε ένα δηλητηριώδες υγρό, που περιέχουν οι λεπτές βελόνες του φυτού στη σύσταση του οποίου υπάρχει μυρμηγκικό οξύ, ακετυλοχολίνες και ισταμίνες, οι οποίες όμως βελόνες καταστρέφονται με το βράσιμο ή το ψήσιμο.

Η τσουκνίδα αποτελεί ισχυρό τονωτικό για τον οργανισμό, λόγω της υψηλής διατροφικής της αξίας. Βοηθά στην αναιμία και ανακουφίζει από τα συμπτώματα αιμορραγίας γιατί είναι πλούσια σε βιταμίνη C και εξασφαλίζει την απορρόφηση σιδήρου. Κάνει καλό στην ψυχολογική μας διάθεση, μειώνει την κατάθλιψη αλλά ενδείκνυται και για πεπτικά προβλήματα ή δυσκοιλιότητα. Το τσάι τσουκνίδας καθαρίζει το στομάχι, τα έντερα και το συκώτι, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, συμβάλει στην καταπολέμηση των ρευματισμών, ενδείκνυται για τη θεραπεία του πυρετού, της φυματίωσης, της βρογχίτιδας και ασθενειών των αρθρώσεων ενώ συμβάλει θετικά και στον καρκίνο του πνεύμονα.

Προετοιμασία τσαγιού
προσθέστε μία κουταλιά της σούπας φύλλα τσουκνίδας σε ένα φλιτζάνι με καυτό νερό, καλύψτε το κύπελλο και αφήστε το για πέντε λεπτά.

Παρενέργειες
Επικίνδυνη αλλεργία, λιποθυμία, πτώση πίεσης, υπογλυκαιμία, έχουν αναφερθεί. Η λήψη της δεν συνιστάται σε έγκυες, θηλάζουσες, νεφροπαθείς, καρδιοπαθείς. Η λήψη της τσουκνίδας πρέπει να γίνεται πάντοτε υπό την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση για να αποφευχθούν δυσμενείς παρενέργειες.

Βότανα και γιατροσόφια του Αγίου Όρους

Επιμέλεια – Κείμενο: Μαρία Κάπλα