«Δεν είμαι καλή στα μαθηματικά»
«Δεν μπορώ να γράψω μια καλή έκθεση»
«Αυτό το παιδί όλο λάθη κάνει!»

Είναι συχνές, αρνητικές εκφράσεις γονιών και παιδιών. Τι κοινό έχουν; Είναι απαισιόδοξες και ανακριβείς!

Όταν κάποιος κάνει τέτοιες δηλώσεις, είναι σαν να θεωρεί ότι το παιδί έχει προκαθορισμένες ικανότητες και δυνατότητες, ότι έχει συγκεκριμένο δείκτη νοημοσύνης που δεν αλλάζει. Αυτό δεν είναι αλήθεια! Ξεχάστε ότι ο δείκτης νοημοσύνης δεν αλλάζει!

Η νοημοσύνη του ανθρώπου είναι ευέλικτη και μπορεί να αυξηθεί, ανάλογα με τις εμπειρίες του, μας λένε πρόσφατες μελέτες από το χώρο της έρευνας του εγκεφάλου και της εκπαίδευσης. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος χαρακτηρίζεται από νευροπλαστικότητα, δηλαδή την ικανότητα να δημιουργεί νέες συνδέσεις μεταξύ των κυττάρων του (νευρώνων) και έτσι να αυξάνει τη νοημοσύνη του.

Σύμφωνα με την πρωτοπόρο στον τομέα, Δρ. Carol Dweck, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Stanford των ΗΠΑ, υπάρχει η νοοτροπία της εξέλιξης και η στατική νοοτροπία. Παιδιά και ενήλικες με τη νοοτροπία της εξέλιξης πιστεύουν ότι μπορούν να αναπτύξουν τις ικανότητες και την εξυπνάδα τους, ενώ οι άνθρωποι με στατική νοοτροπία πιστεύουν ότι αυτό δεν είναι εφικτό.

Σήμερα, οι ερευνητές συμφωνούν ότι η ικανότητα που έχει κανείς να μάθει ή να μη μάθει δύσκολο και περίπλοκο υλικό εξαρτάται καθαρά από τη νοοτροπία του: αν πιστεύει ότι μπορεί να το μάθει, θα τα καταφέρει. Αντίθετα, αν φοβάται ότι δεν μπορεί να το μάθει, δεν θα τα καταφέρει.

Να πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να αποκτήσει νοοτροπία της εξέλιξης

1. Διδάξτε στο παιδί σας ότι είναι καλό να κάνει λάθη!

Μη μαλώνετε το παιδί αν κάνει λάθος! Τονίστε ότι, ειδικά όταν μαθαίνουμε κάτι καινούργιο, είναι πολύ συνηθισμένο να κάνουμε λάθος ή να μην το πετύχουμε με την πρώτη φορά. Το κλειδί βρίσκεται στο να επιμείνουμε και να προσπαθήσουμε. Δώστε στο παιδί να καταλάβει ότι όταν κάνει λάθη είναι ένας τρόπος να δει τι δεν κατάλαβε και να επιμείνει σε αυτό το σημείο μέχρι να το κατακτήσει.

2. Διδάξτε στο παιδί να δοκιμάζει νέες ιδέες και στρατηγικές για να λύσει κάποιο πρόβλημα

Τις περισσότερες φορές τα παιδιά τα παρατάνε όταν προσπαθήσουν να λύσουν κάποιο πρόβλημα και δεν τα καταφέρουν. Διδάξτε τους ότι στα μαθήματα, στα σπορ, παντού, υπάρχουν διαφορετικές στρατηγικές για να προσεγγίσει κανείς τη μάθηση.

Θυμίστε του ότι η μάθηση είναι σαν τους γρίφους που σου ζητάνε να κάνεις ένα Χ μέσα σε ένα τετράγωνο χωρίς να σηκώσεις το μολύβι από το χαρτί. Αν προσπαθήσει κανείς με τον συνηθισμένο τρόπο δεν θα τα καταφέρει. Αν δοκιμάσει μια διαφορετική στρατηγική, το κόλπο του γρίφου, θα το πετύχει.

3. Διδάξτε στο παιδί να μην τα παρατάει στην πρώτη δυσκολία

Συχνά η μάθηση, τα προβλήματα, οι εργασίες για το σπίτι είναι σύνθετες διεργασίες. Αν το παιδί σκοντάψει στο πρώτο βήμα απογοητεύεται και θεωρεί ότι δε μπορεί να πάει παρακάτω, σίγουρα δε θα πάει! Ενθαρρύνετέ το να επιμένει, να εξασκηθεί, να αναζητήσει διαφορετικούς τρόπους για να αντιμετωπίσει αυτό που το ζορίζει.

4. Διδάξτε στο παιδί να λέει το θετικό «Τα λάθη βοηθάνε το μυαλό μου να δυναμώσει»

Πραγματικά, μπορούμε να φανταστούμε τα λάθη σαν τα βαράκια στο γυμναστήριο που εξασκούν και δυναμώνουν τους μυς. Η Δρ. Dweck επισημαίνει ότι όταν κάποιος δίνει εύκολα την απάντηση, δείχνει ότι έχει αποθηκευμένη γνώση, αλλά δε μαθαίνει κάτι καινούργιο. Όταν όμως κάνει λάθη, αναγκάζεται να βρει τι ήταν το λάθος και να το διορθώσει, οπότε μαθαίνει κατά τη διαδικασία. Με αυτή τη φράση-κλειδί το παιδί δε φοβάται να κάνει λάθη, τα θεωρεί μέρος της μάθησης.

5. Διδάξτε στο παιδί να παρατηρεί τον τρόπο που αντιμετωπίζει κάθε είδους πρόβλημα

Εδώ να παρατηρήσω ότι με τη λέξη πρόβλημα δεν εννοώ αποκλειστικά τα προβλήματα μαθηματικών, αλλά κάθε τι που ο μαθητής έχει να αντιμετωπίσει ή να λύσει. Αυτό συμπεριλαμβάνει μαθήματα όπως τα μαθηματικά, την έκθεση, τη γλώσσα, τις ξένες γλώσσες, οτιδήποτε έχει να μάθει κανείς και να «αποκωδικοποιήσει».

Κάθε μαθήτρια πρέπει να μάθει:

10 Θετικές Δηλώσεις

Αντί για:
Δεν είμαι καλός σε αυτό…
Προσπάθησε να σκεφτείς:
Είμαι φοβερή!

Αντί για:
Τα παρατάω
Αυτό είναι πολύ δύσκολο
Δε μπορώ να τα καταφέρω
Δε μπορώ να μάθω μαθηματικά
Έκανα ένα λάθος
Αυτή είναι τόσο έξυπνη, ποτέ δε θα γίνω σαν κι αυτή
Φτάνει τόσο, έκανα αρκετά
Το σχέδιο μου δε δούλεψε

Προσπάθησε να σκεφτείς:
Σε τι πρέπει να επικεντρωθώ για να το πετύχω/μάθω;
Είμαι στο σωστό δρόμο και μαθαίνω συνέχεια
Ας δοκιμάσω μερικές από τις στρατηγικές που έχω μάθει
Αυτό θα χρειαστεί προσπάθεια και εξάσκηση
Πάντα μπορώ να βελτιωθώ και να κάνω κάτι καλύτερο. Θα συνεχίσω την προσπάθεια
Χρειάζεται να εξασκήσω το μυαλό μου στα μαθηματικά
Τα λάθη με βοηθάνε να μάθω καλύτερα
Θα δω τι ακριβώς κάνει για να το κάνω κι εγώ
Είναι στ’ αλήθεια το καλύτερο που μπορώ να κάνω;
Ας δοκιμάσω κάτι άλλο.

Δρ. Λίζα Βάρβογλη, Ψυχολόγος – Συγγραφέας