500 χρόνια, ένα εξαιρετικό Μεσαιωνικό Φρούριο, βρίσκεται ανάμεσα στην Επανομή και στη Νέα Ηράκλεια.
Το Μετόχι των Κριτζιανών ή Αγίας Αναστασίας.

Κτισμένο σε στρατηγική θέση το 1530, είναι το μοναδικό τμήμα που σώθηκε από τον μεσαιωνικό οικισμό των Κριτζιανών.
Η θέση του ήταν τέτοια που έλεγχε την κεντρική αρτηρία Κασσάνδρας – Θεσσαλονίκης, επιτηρούσε τα κτήματα που του ανήκαν ενώ ταυτόχρονα ήταν αθέατο από τους πειρατές.
Είναι ένα εξαιρετικό ιστορικό μνημείο που θα είχε χαθεί οριστικά όταν το 1965 γκρέμισαν το περεκκλήσι και μέρος του φρουρίου για να κτιστεί νέα εκκλησία.

Ευτυχώς, το 1976 και το 1986 με επέμβαση της Αρχαιολογικής υπηρεσίας έγιναν οι ενέργειες και οι αναστηλώσεις που ήταν απαραίτητες.

Πάνω από την κεντρική θύρα του πυργόσπιτου υπέρχει η κτητορική επιγραφή: (από το http://protostrator.blogspot.com όπως και οι βασικές πληροφορίες)
ΙΧΝ (Ιησους Χριστός Νικά)
Ηγουμενεύοντος Αγ(ί)ας Αν(α)στασίας Θεωνά Ιερομονάχ(ου), Σωφρονίου οικονομεύοντος”
“+Δώρον σοι προσήξαμεν οι ευτελέοις σου δούλοι, μεγαλόνυμε μάρτης Αναστασία κ(αι) δέξε τούτο ως ο Κ(ύριο)ς πάλαι της χήρας λεπτά, κ(αι) αεί μνημονεύη ούτω κακ συ πρόσδεξαι, τούτο νυν το πυργίω. Κ(αι) σκέπε φρούρι του εν αυτώ οικούντ(ας) εκ τ(ων) αισθητ(ών) κ(αι) νοητών πολέμ(ων). Έτ(ος) ΖΛΗΩ’ μην(ί) Οκτωβρίω Ιν(δικτιώνος) Δ'(ης)”

Φωτογραφίες – Κείμενο: Δημήτρης Συμεωνίδης