Ιστορικές μνήμες στο παλαιότερο διατηρημένο νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης. Από την Τουρκοκρατία που δημιουργήθηκε, έχασε ένα μέρος τους για να γίνει Βουλγάρικο νεκροταφείο, στη συνέχεια Α’ παγκόσμιος Πόλεμος, Β’ ΠΠ μέχρι τη διακοπή νέων ενταφιασμών στη δεκαετία του 1970.

Πολλοί διάσημοι θαμένοι στα χώματά του, πολλές οι ιστορίες και οι θρύλοι.

Εμείς θα κάνουμε μια μικρή φωτογραφική περιήγηση, αφού πρώτα διαβάσουμε τι έγραψε ο Δρ Θεόδωρος Δαρδαβέσης, πρώην πρόεδρος της Φιλοπτώχου Αδελφότητας Ανδρών Θεσσαλονίκης:

“Ανατολικά των Τειχών, στις 24 Απριλίου 1875, η Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Θεσσαλονίκης, προχώρησε σε σύμβαση με τη Φιλόπτωχο Αδελφότητα Ανδρών, για την ίδρυση και λειτουργία μόνιμων και με σύγχρονες υποδομές, νεκροταφείων.

Με τη συγκεκριμένη σύμβαση η Κοινότητα εκχώρησε τα δικαιώματά της στην Αδελφότητα “εφ’ όλου του εκτός των ανατολικών τειχών χώρου, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής των Λατομείων, του Αγιάσματος του Αγίου Παύλου και του Κέδρηνου Λόφου, ήτοι του χώρου εκείνου όπου επί αιώνας εθάπτοντο οι των Ορθοδόξων Ελλήνων νεκροί”

Η Αδελφότητα ανέλαβε το δύσκολο έργο της περιτοίχησης του χώρου, με δεκάδες νομικά προβλήματα. Τελικά με παρέμβαση του Επισκόπου Αρδαμερίου Σοφρωνίου, επετράπη η περιτίχηση της Ευαγγελίστριας προς την πλευρά της Χρυσής Πύλης και προς την πλευρά “τα Πλατάνια του Λάζου” της οποίας η περιοχή εντάχθηκε στο νεκροταφείο. Με την επέκταση αυτή και την ισοπέδωση ανωμαλιών του εδάφους το εμβαδό του νεκροταφείου αυξήθεκε κατά 30%.

Το 1887 μετά από απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου εκχωρήθηκε τμήμα της έκτασης “τα Πλατάνια του Λάζου” για τη δημιουργία Βουλγαρικού νεκροταφείου.

Το 1931 ο ν.5148 οδήγησε στην απομάκρυνση της Αδελφότητας από τη διοίκηση και διαχείριση του νεκροταφείου, το οποίο πέρασε στα χέρια του Δήμου.”

***Πίσω από το νεκροταφείο: Συνοικία Ευαγγελίστρια: τόσο κοντά, μα τόσο «μακριά»

Κείμενα – φωτογραφίες: Δημήτρης Συμεωνίδης