Τα Βρετανικά στρατιωτικά κοιμητήρια στη Μίκρα της Θεσσαλονίκης

Βρετανικά στρατιωτικά κοιμητήρια, η ιστορία τους και φωτογραφική περιήγηση.

Ένα χρόνο μετά το τέλος και του Β’ Βαλκανικού Πολέμου, τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά στην περιοχή της Μακεδονίας. Kαι επρόκειτο να αλλάξουν ακόμη πιο πολύ με την έλευση στη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή, των συμμάχων της Αντάντ, δηλαδή της Entente Cordiale, της «Εγκάρδιας Συνεννόησης».

Στην πόλη δημιουργήθηκε το διεθνοποιημένο Μακεδονικό Μέτωπο το οποίο υποστήριζαν Γάλλοι, Άγγλοι, Σέρβοι, Ρώσοι, Ιταλοί, Έλληνες και πολλών άλλων χρωμάτων και φυλών στρατιώτες – όχι μόνο Δυτικοί και Ευρωπαίοι αλλά επίσης Αφρικανοί και Ασιάτες, οι οποίοι προέρχονταν από τις τότε αποικίες των Γάλλων και των Βρετανών. Αποστολή τους : να προωθηθούν και να αναμετρηθούν με τις αντίπαλες εχθρικές δυνάμεις, τις «Κεντρικές Αυτοκρατορίες» την Αυστροουγγαρία, τη Γερμανία, την Οθωμανική αυτοκρατορία και τη Βουλγαρία. Η Θεσσαλονίκη έγινε λοιπόν η βάση της Βρετανικής δύναμης και έτσι υπήρχαν στην πόλη 18 γενικά και στρατιωτικά νοσοκομεία.

Κάποιοι από εκείνους που βρέθηκαν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τις πατρίδες τους και θυσίασαν τη ζωή τους στην παράνοια ενός ακόμη πολέμου, βρίσκονται θαμμένοι στο “Βρετανικό Νεκροταφείο Μίκρας”, στην οδό Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Καλαμαριά, δίπλα στα δημοτικά νεκροταφεία και πίσω από το στρατόπεδο Νταλίπη. Το νεκροταφείο χτίστηκε σε μια περιοχή εκτός των κατοικημένων περιοχών της πόλης και λειτούργησε από τον Απρίλιο του 1917 μέχρι και το 1920. Τότε χρονολογούνται και οι τελευταίες ταφές.

Στα συγκεκριμένα κοιμητήρια είναι θαμμένοι 1810 στρατιώτες (η εξωτερική πινακίδα των κοιμητήριων ωστόσο δεν αναφέρι το ίδιο νούμερο). Οι περισσότεροι είχαν καταγωγή από κράτη της τότε Βρετανικής Κοινοπολιτείας αλλά και 147 στρατιώτες άλλων εθνικοτήτων, Έλληνες, Ρώσοι, Βούλγαροι και μερικοί Τούρκοι. Επίσης στον χώρο του νεκροταφείου υπάρχουν και αναμνηστικές στήλες για τα σχεδόν 500 θύματα που προήλθαν από τις βυθίσεις των συμμαχικών πλοίων [“Marquette”, “Ivernia”, “Arcadian”, Fleet Messenger “Princess Alberta όπως και του νοσοκομειακού πλοίου Brittanic (Βρετανικός) – ένα από τα τρία «αδερφικά» πλοία του Τιτανικού, και βυθίστηκε στις 21/11/1916 πλέοντας κοντά στην Κέα]. Υπάρχει ακόμη μνημείο αφιερωμένο στις περίπου 500 νοσοκόμες, τους στρατιωτικούς υπαλλήλους και τους άντρες της Κοινοπολιτείας που έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα κατά τη μεταφορά των στρατευμάτων με πλοία στη Μεσόγειο.

Συμμαχικά νεκροταφεία υπάρχουν κι αλλού στην Ελλάδα. Όλα έχουν κοινό χαρακτηριστικό τους φροντισμένους κήπους, τις πλάκες τοποθετημένες σε σειρές και τον Σταυρό της Θυσίας στο κέντρο. Πάνω στις μαρμάρινες πλάκες υπάρχουν σκαλισμένα τα στοιχεία του κάθε στρατιώτη. Οι περισσότερες επίσης στο κάτω μέρος έχουν σκαλισμένες 2-4 γραμμές για το πόσο σημαντικός ήταν ο κάθε ένας από αυτούς για την οικογένειά του, για το κενό που άφησε με την απουσία του, για το “μελλοντικό αντάμωμα”.

Στα Βρετανικά κοιμητήρια Μίκρας υπάρχει ακόμη βιβλίο επισκεπτών καθώς και κατάλογος-μητρώο με τα ονόματα όσων είναι θαμμένοι εκεί.

Φωτογραφίες: Δημήτρης Συμεωνίδης 16 Φεβρουαρίου 2014 Κείμενο-Έρευνα: Λία Μαλλίδου