Πόσο έχει επηρεάσει η τεχνολογία την ψυχαγωγία των παιδιών;

Τις κρύες μέρες του χειμώνα έρχεται να ζεστάνει το ξημέρωμα αυτής της ηλιόλουστης Κυριακής. Οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν κατευθείαν στα μάτια μου και με κάνουν να ξυπνήσω. Ανοίγω τις κουρτίνες μου και το δωμάτιο πλημμυρίζει με φως. Τέτοιες μέρες δεν πρέπει ποτέ να μένουν ανεκμετάλλευτες. Φτιάχνω ένα γρήγορο πρωινό και αποφασίζω να περπατήσω στην παλιά μου γειτονιά.

Περνάω μέσα από το πάρκο. Εντυπωσιακή ησυχία. Σχεδόν κανείς δεν περπατάει εκεί, εκτός από ένα ηλικιωμένο ζευγάρι με τον σκύλο του. Κανένα παιδί δεν παίζει, κανένα ποδήλατο δε με προσπερνά άτσαλα, καμία μπάλα δεν προσγειώνεται στα πόδια μου, καμία παιδική «τσιρίδα» δε διαταράσσει τη ροή της σκέψης μου.

Πού πήγαν όλοι; Και κυρίως… πού πήγαν τα παιδιά; Πού παίζουν; Μήπως το πάρκο, που κάποτε ήταν το δικό μου στέκι, δεν είναι πια κατάλληλο για παιχνίδι; Αλλά γιατί; Τα έχει όλα. Όλα όσα χρειάζεται ένα παιδί ακόμη κι αν πρέπει να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του – αν ακόμα διαθέτει.

Συνεχίζω να περπατώ στο δρομάκι του πάρκου. Επιτέλους, αρχίζω να ακούω από μακριά μια παρέα παιδιών. Δυνατές φωνές, γέλια, πειράγματα. Σκέφτομαι πως δεν είναι και τόσο άσχημα τα πράγματα όσο μου φάνηκαν στην αρχή ώσπου φτάνω κοντά τους και απογοητεύομαι ακόμη περισσότερο.

Είναι πέντε παιδιά ηλικίας περίπου 11-12 χρονών. Του δημοτικού. Τα τρία αγόρια κάθονται στο παγκάκι το ένα δίπλα στο άλλο. Δεν κοιτάζονται μεταξύ τους. Το κάθε ένα είναι προσηλωμένο στην οθόνη του κινητού του. Τα δάχτυλά τους κινούνται με μανία πάνω κάτω δεξιά αριστερά. Παίζουν. Παραδίπλα δύο κορίτσια της ίδιας ηλικίας από την ίδια παρέα φωτογραφίζονται μεταξύ τους.

Από τα ρούχα τους και μόνο καταλαβαίνεις ότι δεν ήρθαν σε καμία περίπτωση στο πάρκο για να τρέξουν, να παίξουν, να ιδρώσουν και να λερωθούν. Παρ’ όλα αυτά γελάνε και δείχνουν να περνάνε καλά. Διασκεδάζουν. Επικοινωνούν. Εκτονώνονται. Πόσο εξωπραγματικό φαντάζει όλο αυτό. Τι τραγική ειρωνεία να βρίσκεσαι μόλις λίγα μέτρα μακριά από μπασκέτες, κούνιες και τραμπάλες, αλάνες, δέντρα, πεζούλια… και αντί να μην ξέρεις τι να πρωτοπαίξεις, να κάθεσαι στο παγκάκι κοιτώντας μια οθόνη.

Το θέαμα για μένα ήταν τουλάχιστον λυπηρό. Προβληματίστηκα. Τους προσπέρασα δυσαρεστημένη και συνέχισα να περπατάω. Δίψασα. Μέσα στην παιδική χαρά είχε κάτι βρύσες. Τις θυμάμαι από τότε που χρειαζόμουν «σκαλοπατάκι» για να τις φτάσω.

Μία τσιμεντένια στρογγυλή κατασκευή με έξι βρύσες γύρω – γύρω. Καμία δε λειτουργούσε. Σε άλλες έλειπε η κάνουλα, σε άλλες δεν υπήρχε καν βρύση. Σε μία μόνο έσταζε μια υποψία νερού. Παρακμή. Αλλά και γιατί να λειτουργούσαν; Μήπως θα διψούσε κανένα παιδί μετά από το πολύ tapping στο touch screen του κινητού του;

Ο μεσημεριανός περίπατος εκείνης της ζεστής, αν και χειμωνιάτικης, ημέρας άρχιζε να γίνεται βαρύς και φορτικός. Βαθειά προβληματισμένη για τις εικόνες που μόλις είχα δει, παίρνω το δρομάκι για την έξοδο του πάρκου και αποφασίζω να γυρίσω σπίτι. Στο τέλος του πάρκου έχει ένα πολύ μικρό αμφιθεατρικά χτισμένο θεατράκι όπου κατά καιρούς δίνουν «συναυλίες» εφηβικά μουσικά γκρουπάκια.

Εκεί, βρισκόταν ένα αγοράκι μόνο του. Κλοτσούσε την μπάλα με δύναμη στον τοίχο, την κυνηγούσε, την έπιανε, την ξανά κλοτσούσε κ.ο.κ. Καθώς έβγαινα από το πάρκο, η μπάλα πέρασε τα κάγκελα και πριν προλάβει να κυλήσει στο δρόμο, την έπιασα. Γύρισα το κεφάλι μου και το αγοράκι μου έκανε νόημα να του την πετάξω πίσω. Βρήκα την ευκαιρία να του μιλήσω.

Μπήκα στο θεατράκι, του έδωσα την μπάλα και το ρώτησα γιατί έπαιζε μόνο του. Μου είπε φανερά ενοχλημένο ότι ο μεγαλύτερος αδερφός του και οι φίλοι του δεν ήθελαν να παίξουν μπάλα μαζί του στο πάρκο. Όταν το ρώτησα γιατί, εκείνο μου έδειξε τον απέναντι δρόμο. Το κοίταξα απορημένη και εκείνο συνέχισε «Είναι στο internet καφέ και παίζουν». «Δεύτερο κρούσμα μέσα σε λίγη ώρα», σκέφτομαι.

Πλέον έπαψαν να είναι σύμπτωση όσα έβλεπα και άρχιζαν να γίνονται μια θλιβερή πραγματικότητα. Ο Παύλος, το αγοράκι με την μπάλα, μού είπε ότι πολύ σπάνια έρχονταν οι φίλοι του στο παρκάκι να παίξουν. Προτιμούσαν, λέει, να μαζεύονται κάπου όλοι μαζί και να παίζουν ένα συγκεκριμένο παιχνίδι στο διαδίκτυο (το όνομα του οποίου μου διαφεύγει). Απόρησα ξανά. Άφησα τον Παύλο να συνεχίσει να παίζει και κατευθύνθηκα προς το σπίτι μου.

Εκείνη η μέρα ήταν ένα μάθημα για μένα. Συνειδητοποίησα πόσο πολύ έχει αλλάξει η καθημερινότητα των παιδιών, οι προτεραιότητες και τα «θέλω» τους. Ξέρω πως η τεχνολογία πλέον έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Όμως πίστευα πως κάποιες αξίες παραμένουν αναλλοίωτες… και είναι αναντικατάστατες.

Δεν απέχω πολύ από την γενιά που περιγράφω. Κι όμως, η απόσταση φαίνεται να είναι τεράστια. Μόλις δεκαπέντε χρόνια πριν, στο ίδιο μέρος, γινόταν χαμός από παιδιά.

Φτιάχναμε ομάδες, παίζαμε φανταστικά παιχνίδια, χωριζόμασταν σε «πάνω» και «κάτω» γειτονιά, κυνηγιόμασταν, παίζαμε κρυφτό, μπάλα, τρέχαμε με τα ποδήλατα… Δε μας ένοιαζε η ώρα. Δεν είχαμε καν ρολόγια. Ξέραμε ότι έπρεπε να γυρίσουμε σπίτι μόλις έπεφτε ο ήλιος και ερχόταν το σούρουπο.

Και εκείνη τη στιγμή περνούσαμε το πιο ξέφρενο μισάωρο προσπαθώντας να κάνουμε τα πάντα όσο πιο γρήγορα μπορούσαμε γιατί δε θέλαμε να νυχτώσει και να επιστρέψουμε. Και όταν γυρνούσαμε σπίτι, βγάζαμε τα παπούτσια και τα ρούχα μας στην είσοδο επειδή ήταν γεμάτα από χώματα και ιδρώτα.

Ανέμελες στιγμές γεμάτες παιδική αθωότητα. Τίποτα επιτηδευμένο και ψεύτικο. Ξοδεύαμε όλη μας την ενέργεια, εκτονωνόμασταν. Σήμερα, αισθάνομαι, ότι τα παιδιά δεν εκτονώνονται.

Αντίθετα, εγκλωβίζονται μέσα σε έναν κόσμο ιδεατό που, δυστυχώς, σ’ αυτά φαντάζει ιδανικός. Δεν υπάρχουν πια οικοδομές και αλάνες γεμάτες από παιδιά, δεν ακούς πουθενά το θόρυβο από πατημένα τενεκεδάκια που σέρνονται στα πεζοδρόμια στο όνομα μιας μπάλας, δεν υπάρχουν πια γρατζουνιές στα γόνατα.

Χάνεται το πραγματικό νόημα του παιχνιδιού. Χάνεται η δημιουργικότητα και η φαντασία. Παιχνίδι σήμερα είναι το κινητό, το tablet, ο υπολογιστής. Μια πλήρης, δηλαδή, αποχαύνωση που προάγει τον ατομικισμό και οδεύει ολοταχώς στην απομόνωση.

Αγαπητοί Γονείς! Λάβετε δράση και… τα μέτρα σας.