Αναρωτηθήκατε ποτέ αν η διατροφή σας επηρεάζει και σε ποιο βαθμό το περιβάλλον;

Στην πραγματικότητα, η διατροφή που σέβεται την αειφορία και τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος αφορά όλο τον πληθυσμό της γης ανεξάρτητα από εθνικές, θρησκευτικές, πολιτισμικές, ή ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις. Επομένως, η μέγιστη δυνατή προσπάθεια από τον καθένα σας, για μια πιο οικολογική διατροφή, είναι επιτακτική και ιδιαίτερα χρήσιμη και ωφέλιμη για τον πλανήτη.

Ας ξεκινήσουμε, με το πώς συνδέεται η διατροφή του ανθρώπου με την επιβάρυνση του περιβάλλοντος.

Είναι γνωστό ότι το περιβάλλον και η διατροφή του ανθρώπου είναι δύο συστήματα που αναπτύσσουν ισχυρές και αμφίδρομες σχέσεις εξάρτησης. Έτσι, το περιβάλλον διαμορφώνει τα διατροφικά πρότυπα του ανθρώπου και αντίστροφα η σίτιση επηρεάζει το οικοσύστημα.

Όμως, με την πάροδο των χρόνων, η διατροφή του ανθρώπου άρχισε να γίνεται το επίκεντρο αυτή της σχέσης, με αρνητικές και ολέθριες για το περιβάλλον επιπτώσεις τόσο για το κλίμα όσο και για τους φυσικούς πόρους. Οι μεγαλύτερες προκλήσεις που διαμορφώνονται για το περιβάλλον από τη διατροφή του ανθρώπου είναι:

-η βιωσιμότητα του περιβάλλοντος λόγω της απρόσκοπτης χρήσης των φυσικών πόρων,
-το οικονομικό αδιέξοδο σε τοπικό επίπεδο,
-η διατάραξη του κύκλου ζωής των προϊόντων,
-η επιβάρυνση του οικοσυστήματος (μόλυνση των υδάτων και της ατμόσφαιρας) και
-η διαχείριση αποβλήτων.

Όλες αυτές οι επιπτώσεις της διατροφής του ανθρώπου στο περιβάλλον αντικατοπτρίζονται στο «οικολογικό αποτύπωμα» της τροφής.

Πώς ορίζεται όμως το οικολογικό αποτύπωμα;
Αν και υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις για τον όρο ‘οικολογικό αποτύπωμα’, ο πιο κοινός εκφράζει τον βαθμό κατανάλωσης των πόρων της Γης σε εκτάρια παραγωγικής γης από τους ανθρώπους. Με απλά λόγια, αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο που μετρά την επίπτωση του καθενός σας στη γη βάσει του τρόπου χρήσης των πόρων της (έδαφος, αέρας, νερό, ενέργεια) στην καθημερινή σας ζωή (τροφή, μετακίνηση, ένδυση, κατοικία, απορρίμματα κ.ά.).

Συγκεκριμένα, η τροφή ευθύνεται για το 22-30% του συνολικού οικολογικού αποτυπώματος. Ποιες είναι όμως οι συγκεκριμένες κατευθύνσεις /συστάσεις που σας προτείνονται στο πλαίσιο μιας πιο ‘οικολογικής διατροφής;

Οι επιλογές σας θα πρέπει να προσανατολίζονται σε τροφές πιο υγιεινές, θρεπτικότερες, γευστικότερες, που παράγονται με μεθόδους που σέβονται περισσότερο το περιβάλλον και βελτιώνουν το εμπορικό και αγροτικό ισοζύγιο. Επίσης,

-η μείωση κατανάλωσης κρέατος και –των λοιπών ζωικών προϊόντων,
-η μείωση κατανάλωσης πολύ επεξεργασμένων τροφίμων
-η στροφή προς βιολογικά προϊόντα, εποχικά και τοπικά προϊόντα
-η αγορά ‘τίμιας’ τροφής

αποτελούν τους τέσσερις πυλώνες για μια ‘οικολογική διατροφή’.

Αν αναρωτηθείτε ποια τα οφέλη, από την υιοθέτηση της ‘οικολογικής διατροφικής συμπεριφοράς’, σας δηλώνω ότι είναι πολλαπλά και σε πολλά επίπεδα.

Για παράδειγμα, η παραγωγή και η κατανάλωση τοπικών, βιολογικών, εποχικών και γνήσιων προϊόντων στον τόπο παραγωγής τους (από τους κατοίκους αλλά και από τον γαστρονομικό τουρισμό) μειώνει το κόστος μεταφοράς και την παραγωγή ενέργειας, με άμεσο αποτέλεσμα την προστασία του αγροτικού τοπίου και την τόνωση της τοπικής οικονομίας.

Τι πρέπει να κάνετε εσείς τελικά για έχει το πιάτο σας μικρό οικολογικό αποτύπωμα;

Αλλάξτε τις διατροφικές σας συνήθειες. Συγκεκριμένα:
-αυξήστε την κατανάλωση τοπικών και εποχικών φρούτων και λαχανικών,
-περιορίστε την κατανάλωση κρέατος ως κύριο πιάτο,
-μειώστε την κατανάλωση των ιδιαίτερα επεξεργασμένων τροφίμων που είναι πλούσια σε ζάχαρη, λίπος και αλάτι,
-ελλατώστε το ποσοστό φαγητού που καταλήγει στα σκουπίδια
-τέλος, υποστηρίξτε το δίκαιο εμπόριο των τροφίμων.

Οι παραπάνω ενέργειες αποτελούν τη μοναδική λύση και παράλληλα την αιχμή του δόρατος της νέας διατροφικής διπλωματίας που μπορείτε να εφαρμόσετε.

Στην πραγματικότητα αυτό που βάζετε στο πιάτο σας είναι μια μοναδική ευκαιρία για να αποφασίσετε και να καταφέρετε να μειώσετε το προσωπικό σας οικολογικό αποτύπωμα που τόσο πολύ ανάγκη έχει ο πλανήτης!

Γράφει ο Παναγιώτης Βαραγιάννης, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, M.Med.Sc , PhD c