Στο διάβα της καθημερινότητας ή και της ζωής γενικά, καθένας έρχεται σε επαφή με πλήθος ανθρώπων.

Είναι πολλοί αυτοί που συναντάμε, όμως λιγότεροι αυτοί με τους οποίους συναναστρεφόμαστε και ακόμα λιγότεροι αυτοί που μπορούμε να επιλέξουμε ως υποψήφιους για τον τίτλο του ‘κατάλληλου’ συντρόφου.
Μέσα σε ένα εύρος επιλογών (μικρό ή μεγάλο) υπάρχει συχνά η αμφιβολία του τύπου ‘ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο’.

Όταν επιλέγουμε να είμαστε με έναν σύντροφο, πάντα υπάρχει η πιθανότητα μίας πιο πολλά υποσχόμενης επιλογής. Παρόλα αυτά, είναι μερικές φορές που αποφασίζουμε κάποια στιγμή και ρισκάρουμε να είμαστε με κάποιον/α. Με ποια κριτήρια λοιπόν καταλήγουμε στην εκάστοτε επιλογή;

Η πιο αυθόρμητη απάντηση στην παραπάνω ερώτηση είναι ότι επιλέγουμε κάποιον/α ως τον κατάλληλο/η σύντροφο με βάση την εξωτερική εμφάνιση, την προσωπικότητα, την ηλικία, την μόρφωση, τις διάφορες ενασχολήσεις, την οικονομική και κοινωνική κατάσταση.
Η επιλογή, δηλαδή, γίνεται με βάση κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που διαθέτει ο άλλος.

Αν στην συνέχεια το καλοσκεφτεί κανείς λίγο παραπάνω θα αναφέρει ως σημαντικό συστατικό την οικειότητα, την εγγύτητα, την αμοιβαιότητα των συναισθημάτων. Με άλλα λόγια, θα γίνει λόγος για την λεγόμενη ‘χημεία’ που υπάρχει μεταξύ του ζευγαριού. Σε αυτό το επίπεδο έχει γίνει μία μετατόπιση από το τι διαθέτει ο άλλος και δίνεται έμφαση στην ίδια την ποιότητα της σχέσης και το πώς νιώθουμε οι ίδιοι σε αυτήν.

Όλα τα προαναφερθέντα είναι σημαντικά και άκρως καθοριστικά στην διαδικασία εκλογής του συντρόφου. Όμως, παράλληλα υπάρχουν και ασυνείδητοι παράγοντες σε αυτό το φίλτρο της επιλογής. Ποιοι είναι λοιπόν αυτοί οι συνειδητοί παράγοντες που μπορεί να μας επηρεάζουν χωρίς να το καταλαβαίνουμε;

Οι ασυνείδητοι παράγοντες μας επηρεάζουν στον βαθμό που οι εμπειρίες καθοδηγούν την επιλογή του συντρόφου. Οι εμπειρίες αυτές περιλαμβάνουν τον τρόπο με τον οποίο μας μεγάλωσαν οι γονείς, το πρότυπο που έχουμε για την μεταξύ τους σχέση, καθώς και οι πρώτες σχέσεις που αναπτύξαμε με σημαντικά πρόσωπα κατά την παιδική ηλικία. Καθένας επιλέγει για σύντροφο άτομα που παρουσιάζουν ομοιότητες με τον αρχικό δεσμό που είχαμε με την μητέρα, τον πατέρα ή οποιοδήποτε άλλο σημαντικό πρόσωπο μας επηρέασε στην αρχή της ζωής μας.

Αυτό σημαίνει ότι κατά την παιδική ηλικία μάθαμε να παίζουμε ένα συγκεκριμένο μοτίβο ρόλων με τους σημαντικούς άλλους και αυτό τείνουμε να το επαναλαμβάνουμε καθ΄ όλη την διάρκεια της ζωής μας. Ασυνείδητα επιλέγουμε να δημιουργούμε δεσμούς με διαφορετικούς πρωταγωνιστές με τους οποίους όμως παίζουμε τους ίδιους ρόλους. Δεν είναι λίγες ίσως οι φορές που καθένας μπορεί να διαπιστώσει ότι μέσα από την επιλογή διαφορετικών συντρόφων είναι θεατής και ταυτόχρονα ηθοποιός σε ένα έργο το οποίο επαναλαμβάνεται στην ζωή του.

Όταν επιλέγουμε λοιπόν έναν σύντροφο τείνουμε να αναδημιουργούμε τον αρχικό δεσμό με την μητέρα και τον πατέρα, είτε όπως αυτοί ήταν στην πραγματικότητα, είτε έτσι όπως θα θέλαμε να είναι. Ακόμα και αν υπήρχαν προβλήματα σε αυτήν την σχέση διαλέγουμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε τις περισσότερες φορές έναν άνθρωπο με τον οποίο πιθανότατα να επανεμφανιστούν παρόμοια προβλήματα. Ένα εύλογο ερώτημα είναι: γιατί να επιλέγουμε να συμμετέχουμε σε μία προβληματική σχέση, ενώ θα μπορούσαμε να την αποφύγουμε; Ο λόγος είναι επειδή προσδοκούμε ότι αυτήν την φορά δεν θα κάνουμε τα ίδια λάθη, αλλά αντίθετα θα καταφέρουμε να δώσουμε μία λύση, να επανορθώσουμε κι έτσι να νιώσουμε ανακούφιση. Στην πραγματικότητα όμως αυτό που δημιουργούμε είναι ένας ακόμα φαύλος κύκλος.

Συνήθως όταν επιλέγουμε ένα σύντροφο, μέχρι να τον γνωρίσουμε αρκετά, δημιουργούμε μία εξιδανικευμένη εικόνα για εκείνον/η. Όσο πιο εξιδανικευμένη είναι αυτή η εικόνα, τόσο πιο πολύ παραβλέπουμε πλευρές στον χαρακτήρα του άλλου. Πρόκειται για πλευρές που μπορεί να είναι προσωρινά αθέατες, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν παύουν να υπάρχουν και στην πορεία αναπόφευκτα κάνουν την εμφάνισή τους. Όσο ψηλότερο είναι το βάθρο στο οποίο τοποθετούμε τον σύντροφό μας, τόσο πιο ανώμαλη είναι και η προσγείωση που αναμένεται στην συνέχεια. Η προσγείωση επέρχεται καθώς στην πορεία γνωρίζουμε τον άνθρωπο και αρχίζουμε να τον βλέπουμε στις πιο πραγματικές του διαστάσεις.

Σε αυτό το σημείο είναι που εμφανίζεται και η απογοήτευση. Η απογοήτευση υπάρχει γιατί χάθηκε αυτή η σχέση στην οποία έχουμε επενδύσει τόσα πολλά. Από ‘κει και πέρα ανοίγονται δύο δρόμοι: ή θα πέσουμε σε κατάθλιψη ή θα εγκαταλείψουμε αυτήν την σχέση για να αναζητήσουμε ανενόχλητοι τον επόμενο ‘ιδανικό’ και ‘τέλειο’ σύντροφο, μέχρι να απογοητευτούμε ξανά και ξανά.

Όταν αντίθετα δίνουμε χρόνο στον εαυτό μας να γνωρίσει τον άλλον τόσο πιο βαθμιαία γίνεται και η προσγείωση στην πραγματικότητα. Η σχέση σε αυτήν την περίπτωση εξελίσσεται σε πιο στέρεες βάσεις. Από την έξαψη περνά ομαλά στην εκτίμηση, το ενδιαφέρον, την συνεργασία και την συντροφικότητα. Καλό θα ήταν επίσης να μην ξεχνάμε ότι ό,τι ισχύει για την δική μας εξιδανίκευση, τα ίδια ισχύουν και για την άλλη πλευρά. Ίσως για αυτό όταν ακούμε μεγάλα λόγια και πολύ νωρίς θα ήταν σκόπιμο να βαστάμε και μικρό καλαθι.

Από τη Μάρω Μπέλλου, Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια, Msc στην Ιατρική Ψυχολογία

Thessaloniki Arts and Culture