Το μπάσκετ «γεννήθηκε» μέσα στα αμερικανικά κολέγια.
Δημιουργήθηκε από την ανάγκη των αθλητικών ομάδων να διατηρούνται σε φόρμα κατά τους χειμερινούς μήνες που εξαιτίας των καιρικών συνθηκών δεν μπορούσαν να προπονούνται στους υπαίθριους χώρους. Το μπάσκετ ήταν η ιδανική λύση. Παιζόταν σε μικρό και κλειστό γήπεδο, προήγαγε τον ανταγωνισμό και κρατούσε τους αθλητές σε εγρήγορση. Έτσι, στα τέλη του 1891, το καινοτόμο άθλημα εισήχθη στο πρόγραμμα ενός κολεγίου της Μασαχουσέτης και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα άρχισε να εξαπλώνεται σε πολλά πανεπιστημιακά ιδρύματα των ΗΠΑ.
Ένα χρόνο αργότερα, το κολέγιο θηλέων Smith έκανε ένα πρωτοποριακό βήμα. Η διεύθυνση αποφάσισε να εισαγάγει το μπάσκετ στις δραστηριότητες του κολεγίου με το σκεπτικό της βελτίωσης της φυσικής κατάστασης των κοριτσιών. Το ανταγωνιστικό σκέλος τέθηκε σε δεύτερη μοίρα, ενώ δόθηκε βάση στην υποτυπώδη εκγύμνασή τους. Άλλωστε, τα συντηρητικά πρότυπα της εποχής δεν επέτρεπαν στις γυναίκες να φορούν αθλητικά ρούχα.
Εκτός αυτού, η επικρατούσα αντίληψη ήθελε τις γυναίκες να είναι εξαιρετικά αδύναμες, ευάλωτες και ικανές να φέρουν εις πέρας μόνο απλοϊκές εργασίες. Ταυτόχρονα όφειλαν να διατηρούν μία αψεγάδιαστη εμφάνιση και να αποπνέουν κομψότητα και θηλυκότητα. Αυτές οι στερεοτυπικές απαιτήσεις είχαν ως αποτέλεσμα η πρώιμη κολεγιακή μορφή του γυναικείου μπάσκετ να έχει διαφορετικούς κανονισμούς από το αντρικό.
Προκειμένου «να μην πάθουν νευρική κόπωση», η προπονήτρια του κολεγίου Σμιθ αύξησε τις παίκτριες της κάθε ομάδας σε εννέα και χώρισε το γήπεδο σε τρεις τομείς. Καθένας από τους τομείς είχε τρεις παίκτριες από την κάθε ομάδα, οι οποίες απαγορευόταν να βγουν από τα όριά του. Η μπάλα μεταφερόταν από άκρη σε άκρη με πάσες, οι ντρίμπλες δεν επιτρεπόταν να ξεπερνούν τις τρεις στον αριθμό και η κατοχή της μπάλας δεν έπρεπε να υπερβαίνει τα τρία δευτερόλεπτα για κάθε παίκτρια.
Παραλλαγές των συγκεκριμένων κανόνων σταδιακά υιοθετήθηκαν από πολλά κολέγια θηλέων και το γυναικείο μπάσκετ άρχισε να κερδίζει έδαφος. Βέβαια, ο δρόμος προς την εξίσωση με το ανδρικό ήταν ακόμη μακρύς. Επίσημη ομοσπονδία ιδρύθηκε τριάντα χρόνια αργότερα, τη δεκαετία του ’20. Ανάμεσα στους βασικούς στόχους του καταστατικού της, αναφερόταν ρητά η διατήρηση ενός μη ανταγωνιστικού χαρακτήρα του αθλήματος, αποθαρρύνοντας τις μεγάλες διοργανώσεις, τα ταξίδια, τα έπαθλα και τη διαφήμιση.
Είναι γεγονός ότι το στίγμα έκανε αρκετές δεκαετίες να υποχωρήσει. Η κατάσταση βελτιωνόταν προοδευτικά όσο η κοινωνική θέση της γυναίκας εξισωνόταν με εκείνη του άντρα. Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι το γυναικείο μπάσκετ έγινε ολυμπιακό άθλημα μόλις το 1976.
Δείτε το ιστορικό βίντεο του 1904 με φοιτήτριες του Missouri Valley College να παίζουν μπάσκετ:
