Ένα παιδί χρειάζεται την επιθυμία των γονιών του. Προσδιορίζεται από αυτήν την επιθυμία, αγαπά τον εαυτό του αν έχει αγαπηθεί. Εάν η στάση τους το φοβίσει ή κάτι του είναι απροσδιόριστο, αν η αλήθεια που αντικρίζει διαψεύδεται από εκείνους, χάνει την εμπιστοσύνη του και κρύβεται στη φαντασίωσή του. Για να μην πληγωθεί, πλάθει ένα φανταστικό κόσμο και καταφεύγει σε αυτόν, με την ελπίδα να νιώσει εκεί την γνησιότητα της συναισθηματικής ανταπόκριση που στερείται.

Φαντασιώνεται πως χάρη στο μαγικό ραβδάκι του έκανε τους γονείς του να αποσυρθούν. Οι γονείς δεν φταίνε. Εκείνοι είναι καλοί και γνωρίζουν ποιο είναι το σωστό. Το παιδί πρέπει να τιμωρηθεί για τις σκέψεις του, που κάποιες από αυτές είναι εχθρικές. Οι γονείς που τα γνωρίζουν όλα διάβασαν τις σκέψεις του, θύμωσαν μαζί του για αυτό και δεν ανταποκρίνονται. Αποσύρεται όλο και περισσότερο στο μαγικό κόσμο της φαντασίωσής του, που τον κρατά αποσπασμένο από τον κόσμο της πραγματικότητας και τον αφήνει μόνο του.

Θα ήθελε να ονειρευτεί, να σχεδιάσει τους στόχους του, να πλάσει τα όνειρα του, να ενωθεί με αυτά. Όμως δεν μπορεί. Αδυνατεί να εναρμονίσει τα όνειρα του με την πραγματικότητα, γιατί, κάθε φορά που το προσπαθεί, έρχεται η πραγματικότητα να του θυμίσει την συναισθηματική απουσία που βίωσε. Στην φαντασία του όλα είναι εξιδανικευμένα, αλλά τουλάχιστον δεν τον πονούν. Ή για την ακρίβεια ο πόνος κρύβεται τόσο καλά, που, τουλάχιστον για την ώρα, δεν έρχεται σε επαφή μαζί του.

Θα έρθει αργότερα όταν ενηλικιωθεί, με την μορφή ενός ψυχικού ή σωματικού πόνου, αλλά, για την ώρα τουλάχιστον, μπορεί, χωρίς επιπτώσεις, να κρυφτεί στη φαντασίωσή του, να βιώσει εκεί μια δική του πραγματικότητα, που μπορεί να είναι πολύ διαφορετική από αυτό που βιώνει στην πραγματικότητα αλλά τουλάχιστον δεν πονά.

Ονειροπολεί δεν ονειρεύεται. Για να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα, χρειάζεται μια σθεναρή ανταπόκριση, ώστε με ασφάλεια και εμπιστοσύνη να δεσμευτεί με τον κόσμο του και να απλώσει τις ρίζες τους σε αυτόν, να γίνει δημιουργός.

Αν όμως οι γονείς, παρόλο που μπορεί να είναι παρόντες, απουσιάζουν συναισθηματικά, εξαιτίας της άγνοιάς τους, της δυσκολίας τους να τον καταλάβουν, της δικής τους τραυματισμένης παιδικής ηλικίας, αδυνατεί να δώσει ένα νόημα στη δέσμευση, στην ευθύνη, στην ένωση με έναν άλλον άνθρωπο, στην ένωση με τη δημιουργικότητά του. Η συνέχεια, η συνέπεια, η σταθερότητα, η ευθύνη να είναι παρών στη στιγμή που ζει είναι έννοιες που του είναι απροσπέλαστες.

Καταφεύγει στην φαντασίωση με αποτέλεσμα να μην μπορεί να υλοποιήσει τους στόχους του γιατί κάθε φορά που έρχεται σε επαφή με τη δέσμευση, αυτό που δεν βίωσε τον πονά. Από ενοχή που δεν «κατάφερε» να τους προσελκύσει νιώθει «κακός» οπότε αναστέλλει την δημιουργικότητά του για να μην προξενήσει βλάβη σε αυτό που θα κάνει ή στους άλλους.

Σε άλλες περιπτώσεις, δίνει ένα αρνητικό χαρακτήρα στη δημιουργικότητά του και ενώ δημιουργεί είτε ακυρώνει είτε καταστρέφει είτε προξενεί κακό. Όσο πιο άδειο είναι το σκηνικό της σχέσης ή της κατάστασης που «επιλέγει», τόσο περισσότερο ελκύεται από αυτό, γιατί εκεί μπορεί να ονειροπολήσει στη φαντασίωσή του, να καταφύγει εκεί που η συνήθεια τον στρέφει. Όσο πιο πλήρες είναι, όσο περισσότερο τον καλεί, όσο περισσότερο του προσφέρει ευκαιρίες να δεσμευτεί, να γίνει ένα μαζί του, τόσο ο πόνος που αναβλύζει τον κάνει να αποσύρεται.

Το τραύμα ασκεί σαγήνη, κάνει τον άνθρωπο να περιχαρακώνεται στη μοναξιά του, να αναβιώνει το ίδιο συναίσθημα που βίωσε όταν υπέστη το τραύμα, να αποκόπτεται από την επιθυμία του, από την πλήρη ένωση με έναν άλλον άνθρωπο.

Αν επιλέγετε καταστάσεις όπου αυτό που είστε δεν γίνεται σεβαστό, καταστάσεις που είστε μακριά από τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας, σημαίνει πως καταφεύγετε στις φαντασίωση για να ζήσετε αυτό που χρειάζεστε. Καταφεύγετε εκεί για να παραμείνετε μόνος σας, από αδυναμία να ενωθείτε με τον εαυτό σας, με την επιθυμία σας, με τη ζωή σας.

Αν δημιουργείτε σενάρια σε σχέσεις όπου υπάρχει συναισθηματική ανταπόκριση, γνησιότητα στα συναισθήματα και ειλικρίνεια στην επικοινωνία, σημαίνει πως το τραύμα σας κάνει να νοσταλγείτε το αίσθημα απαξίωσης που βιώσατε στο παρελθόν νομίζοντας πως αυτό σας αξίζει. Αποσυνδέεστε από αυτό που ζείτε, παρόλο που αυτό που ζείτε είναι το αληθινό, πλάθετε αυτό που φαντάζεστε πως αξίζετε και φυλακίζεστε σε αυτό, αλλοιώνοντας την πραγματικότητα.

Όσο τολμάτε να είστε ειλικρινής με αυτά που θέλετε και τα εκφράζετε όπου σας αφορά, νιώθοντας πως αυτό που κάνετε το κάνετε για σας, ανεξάρτητα από το αν υπάρχει ανταπόκριση ή όχι, είναι πιο εύκολο να συνδεθείτε με την εκάστοτε πραγματικότητα. Χωρίς προσδοκίες για την ανταπόκριση, εμπιστεύεστε τη δυνατότητά σας να εκφράζετε τα αιτήματά σας.

Εκφράζοντάς τα δεν καταφεύγετε στη φαντασίωση, αλλά αρχίζετε να σας αρέσει η πραγματικότητα όπως είναι, σας αρέσει και ο εαυτός σας περισσότερο που βλέπετε πιο καθαρά γιατί αισθάνεστε σύμφωνα με αυτό που βλέπετε και βιώνετε.

Αγγελική Μπολουδάκη – Ειδικός Ψυχικής Υγείας